Skarby kartografii |wydawnictwo Arkady

  Lubię tak zwane „starocia” – czuje w nich upływ czasu jak również historię. To niesamowite ile mówią stare przedmioty… o tym co było i przeminęło – przeróżne wydarzenia, myśli, słowa… czas i historia – zaklęte i zatrzymane. Fanką map nigdy nie byłam, jednak stare mapy to coś zupełnie innego – odmienna historia w której została ona zaklęta dlatego kiedy moim oczom ukazał się album „Skarby Kartonografi” w opracowaniu profesora Jana Wendta (profesor Uniwersytetu Gdańskiego Wydziału Oceanografii i Geografii oraz Uniwersytetu Oradejskiego) zwróciła moją uwagę.  Album został podzielony na sześć rozdziałów a na samym początku umieszczono w nim kalendarium z podziałem na świat i Polskę. Pierwszy rozdział to „Mapy świata starożytnego” w którym omówiono między innymi najstarszą mapę starożytnego Egiptu z 1300 r. p.n.e. wykreśloną na papirusie a także niezwykle ważną mapę świata Ptolemeusza, która powstała ok 160-180 roku n.e (mapa przedstawia cały znany współczesnym ludziom świat).

Cosmographia Nicolausa Germanusa na podstawie Geografii Ptolemeusza (1482)
(wikipedia)

Kolejne rozdziały to „Mapy średniowiecznej Europy” a także „Portolany i mapy połowy XV wieku” ukazują najważniejsze mapy w okresie największych odkryć geograficznych. Rozdział „Prymat niderlandzkiej szkoły kartografii” omawia niderlandzką szkołę kartografii, gdzie w 1570 r powstał pierwszy atlas świata Abrahama Orteliusa oraz Fransa Hogenberga (atlas z jednej strony zawierał wiele błędów, jednak z drugiej był pierwszym dokumentem na którym wyznaczono obie Ameryki), natomiast „Nauka i technika w służbie kartografii” sposoby rysowania map, pojawienie się siatki kartograficznej a także jak i w jaki sposób rozwijała się kartografia na przestrzeni XVIII i XIX wieku. Ostatni rozdział „Rzeczpospolita na mapach i planach” to jak sama nazwa mówi Rzeczpospolita ale i Polska ukazana na wszelkich mapach aż po rok 2012 i Polskę na mapach Google.

Mapa z świata z Theatrum orbis terrarum (wikipedia)

  Jak przystało na album w książce nie mogło zabraknąć ilustracji, które przedstawiają różne rodzaje map z przeróżnych okresów. Na ich podstawie można zauważyć jak różną formę przybierały, jak rozwijały się i jak zmieniały na przestrzeni wieków. Ilustracjom towarzyszy tekst, jednak wbrew pozorom nie ma go zbyt wiele, bo to grafiki mają grać pierwsze skrzypce. Od razu można zauważyć, że pozycja nie jest kierowana do specjalistów, tylko powstała z myślą o zwykłych ludziach, którzy są zainteresowani tematem. Język jest przystępny, wszystkie trudniejsze pojęcia wyjaśnione (tak aby wszyscy mogli zrozumieć tekst), natomiast same informacje rzeczowe bez zbędnego przedłużania. Jednocześnie nie czuć w niej infantylizmu czy niepoważnego potraktowania tematu – należy pamiętać, że jest to album a nie praca naukowa, przy czym ma on wciągać a nie nudzić. Dlatego też krótkie informacje są uzasadnione. Na końcu umieszczono obszerny indeks a także bibliografię liczącą 27 pozycji z czego znaczna część to publikacje zagraniczne. Najprawdopodobniej dla zafascynowanych tematem jak i jego znawców okaże się ona zbyt uboga, jednak Ci którzy dopiero rozpoczynają swoją przygodę z kartografią nie powinni narzekać.

Skandynawię Carta Marina z 1539 r. (wikipedia)

  Skarby kartografii to solidnie przygotowany i ciekawy album, który oprócz fotografii pięknych map zawiera również wiele ciekawych informacji (mimo iż pod względem tekstu praca nie jest obszerna). Dzięki niej czytelnik może dowiedzieć się oraz zrozumieć jak rozwijała się kartografia na przestrzeni wieków a także „poobcować” ze sztuką… bo mapy są rodzajem sztuki. Jak inaczej nazwać mapy na których umieszczono portrety książąt, budynki z miast oraz portów, baśniowe zwierzęta czy statki płynące po morzach? Czy współcześnie takie mapy powstają? Czy widujemy je w tradycyjnych atlasach geograficznych – tych z których korzysta się w szkole? Chyba nie… Książka dla wszystkich zainteresowanych tematem – nie tylko kartografii ale również sztuki.

Tytuł: Skarby kartografii | Autor: Jan A. Wendt |Redakcja naukowa: Lucyna Szaniawska | Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2013 | Okładka: twarda | Stron: 248

Jeśli interesują Was przeróżne albumy jak również książki dla młodszych czytelników oraz będące wskazówką jak rysować, zachęcam do zapoznania się z katalogiem wydawnictwa Arkady dostępnym TUTAJ