Krótko o picturebookach, komiksach a także o „Hotel dziwny.Jego Wysokość Król Grzybów” oraz „Bajka na końcu Świata. Historia gołębia” od Kultura Gniewu

  Dzisiaj pozostaniemy w klimacie ostatniego wpisu a mianowicie komiksów i powieści graficznych. Komiks czyli historia obrazkowa z dodanym tekstem to gatunek, który ma swoich zwolenników jak i przeciwników. Jedni uwielbiają, inni przechodzą obok nich obojętnie a kolejna grupa uważa za infantylne i „literaturę niskich lotów” z nadużyciem słowa „literatura”.   Będąc mniejsza sama po komiksy nie sięgałam zbyt często – wolałam inny gatunek literacki i inne tematy, które owe książki poruszają. Komiksy czytałam jedynie z siostrą dla towarzystwa: zawsze z podziałem na role, zmianą głosów, gestykulacją rąk a czasem nawet przebierankami. Taka zabawa w mini teatr przy słynnym Kaczorze Donaldzie (pierwsza taka „zabawa” to był dramat „Wesele”). Tak naprawdę na komiksy nie zwracałam szczególnej uwagi – wyjątkiem może stanowić okres, kiedy jako osesek nie potrafiący mówić uspokajałam się przeglądając obrazki z komiksów mojego brata. Patrzyłam na Tytusa, Romka i Atomka, Astelixa i Obeliksa, Kajtka i Koko lub Jonki, Jonka i Kleksa – śmiałam się, „gegałam”, „gugałam” – opowiadając własne historie. Jednak nie pamiętam tego okresu – wiem to jedynie z historii mojej Mamy.   W czerwcu 2017 roku przypadkiem trafiłam na niezwykłą księgarnię Szymelka a w niej pisturebook, który na wstępie zauroczył mnie swoją kreską a po przeczytaniu historii zachęcił aby zagłębić się w ten gatunek. Przyszły kolejne picturebooki a także komiksy – tutaj od Kultury Gniewu. I mimo iż komiks nigdy nie uważałam za infantylny, czy też tych, którzy nie lubią lub nie chcą czytać (a co gorsze dla „niskich intelektualnie” bo i takie opinie słyszałam) a lekką i przyjemną formę rozrywki, po kolejnych egzemplarzach zaczęłam patrzeć na nie inaczej.
Zauważyłam, że można podzielić je na pewne grupy: komiksy, które bawią i relaksują, komiksy, które poruszają i wzruszają, komiksy, które przekazując ważne treści uczą np. historii, przyrody, biologii, komiksy biograficzne, naukowe i kolejne, które poprzez zabawę uczą – łączą ze sobą przyjemne z pożytecznym.  Czytając komiksy autorstwa Samolika i Wajraka nieświadomie dowiedziałam się kilku ciekawostek przyrodniczych, natomiast Neurokomiksu od wydawnictwa Marginesy nie tylko przypomniałam sobie to co wiem o neurologii ale również poznałam nowe fakty. Po lekturze dwóch picturebooków „Wilki z Nowego Meksyku” oraz „Wyprawa Shackletona” poznałam prawdziwe historie, prawdziwych ludzi – ich determinację, siłę, wiarę w to co robią a także niesamowitą odwagę, determinację i siłę, która tli się w człowieku. „Ostatnie przedstawienie panny Esterki” oraz „Pamiętnik Blumki” przybliżając mi wojenne realia skłoniły do refleksji i wzruszyły, „Niezapominajka” oraz „Maja z księżyca” sprawiły, że wylałam sporo łez. Były też takie pozycje, które przeniosły do baśniowego świata – pozwoliły się odprężyć, zrelaksować a także przywołały wspomnienia z dzieciństwa i uczucie ciepła w sercu („Regulamin na lato”, „Opowieści z najdalszych przedmieść”, „Przybysz”). Opisuje to wszystko w skrócie – gdybym napisała o wszystkim dokładnie, to chyba musiałabym podzielić ten wpis na 3 części a jestem świadoma tego, że nie każdego ten temat interesuje.  To nie jest tak, że w tym momencie faworyzuje komiksy i picturebooki. Nadal wolę powieści pisane ale jednocześnie daje komiksom i picturebookm szansę. Nie mogę zgodzić się głęboko utartą opinią, że to pozycje dla mało inteligentnych i leniwych osób. Nie bez przyczyny niektóre pozycje zyskują miano klasyki a wyczerpane nakłady można podziwiać w muzeach lub są „białymi krukami” dla kolekcjonerów. Tego wszystkiego były jakieś przyczyny – nie szał na kupowanie komiksów a coś znacznie więcej.
Nie jeden komiks i picturebook został lepiej przemyślany i napisany/namalowany niż wychwalany bestseller literacki. Nie jeden dostarczył więcej rozrywki, śmiechu, pozytywnych emocji i przyjemności z czytania. Nie jeden wzbudził więcej refleksji, pozwolił spojrzeć na pewne sprawy inaczej i czegoś nauczył. Nie jeden był niczym balsam dla zranionego serca i najlepszy nauczyciel z różnej dziedziny a także życia. Chciałabym Was zachęcić aby dać komiksom i picturebookom szansę – będąc w księgarni lub bibliotece wziąć jeden lub dwa z półki, zajrzeć, przejrzeć, przeczytać fragment i pomyśleć. Naprawdę możecie zostać pozytywnie zaskoczeni 🙂

  Na koniec chciałabym opowiedzieć kilka słów o jednej z grup komiksów, które wspomniałam a mianowicie te, które relaksują i przenoszą do baśniowego świata. Jednym z nich jest „Hotel Dziwny. Jego Wysokość Król Grzybów” będący trzecim tomem serii komiksów o których pisałam w październiku ubiegłego roku (ARTYKUŁ) Jest to seria kierowana w szczególności do młodszego czytelnika, której akcja rozgrywa się w baśniowym świecie wyraźnie inspirowanym światem Muminków. W trzecim tomie do Hotelu Dziwnego zawitała jesień. Jego mieszkańcy zabierają się za poważne przygotowania do nadejścia zimy z których na pierwszy plan wysuwa się przygotowywanie konfitur z jeżyn. Niestety owoce te właśnie się skończyły, dlatego do lasu zostaje wysłany Kaki – puchaty, fioletowy i bardzo leniwy stworek. Na miejscu Kaki zamiast jeżyn odnajduje berło i koronę. Od razu zakłada ją na głowę przez co zostaje uznany za Jego Wysokość Króla Grzybów. Wydawanie rozkazów i poddani, którzy posłusznie je wykonują sprawiają Kakiemu wiele przyjemności. Jednak co stanie się kiedy jako król będzie musiał ocalić wyzwaniu Królestwo Grzybów przed wielkim niebezpieczeństwem. Tylko król może je ocalić.   Fabuła komiksu bardzo prosta, podobnie jak kreska a jednocześnie na swój sposób urzekająca, klimatyczna i wciągająca. Podobnie jak przy poprzednich częściach tak i odnajdziemy sympatycznych bohaterów, humor, rozrywkę baśniowość a także przekazanie ważnych wartości bez usilnego moralizatorstwa. To baśniowa, zabawna i zarazem klimatyczna opowieść o sile przyjaźni, podejmowaniu decyzji, sumiennym wykonywaniu swoich obowiązków i tym, że nie powinniśmy obarczać nimi innych a także odpowiedzialności (również tej za kogoś) i o odwadze. Udana i przyjemna kontynuacja.   Komiks najprawdopodobniej spodoba się młodszym czytelnikom w wieku przedszkolnym ale nie tylko bo temu wszystkiemu można ulec w szczególności kiedy powrócą wspomnienia z dzieciństwa. Dla dorosłych może to być sentymentalna podróż do dzieciństwa a także możliwość oderwania się od szarej codzienności… oczywiście jeśli mają w sobie jeszcze coś z dziecka.

  Drugim komiksem jest „Bajka na końcu świata. Opowieść gołębia” będąca czwartym tomem z serii postapokaliptycznych komiksów kierowanych do dzieci i młodzieży ale napisanych w taki sposób, że zyskują uznanie również wśród dorosłych (pisałam o nich tutaj). Czwarty tom rozpoczyna się w momencie zakończenia trzeciego. Wiktoria i Bajka kontynuują swoją podróż w poszukiwaniu rodziców Wiktorii, którzy po wybuchu zniknęli w tajemniczych okolicznościach. Cel ich podróży jest nieznany – idą przed siebie w nadziei, że w końcu dotrą do celu. Wszędzie jak okiem sięgnąć nieprzyjemne widoki – dymiące kratery, wymarłe lasy i gruzowiska. Taki świat nie jest bezpiecznym miejscem dla małej dziewczynki i jej psa. Jednak co stanie się kiedy w pewnym momencie w tym zrujnowanym świecie nasi bohaterowie spotkają gołębia, który opowie im historię w której pojawią się domy, ludzie i inne psy a gdzieś w tle zagra muzyka? Czyżby to był kres podróży?  „Historię gołębia” mogę uznać za dobrą i ciekawą kontynuację poprzednich części, których sam pomysł uważam za oryginalny i nietuzinkowy. Wizja postapokaliptycznego świata w formie komiksu to najprawdopodobniej coś czego jeszcze nie było na polskim rynku a przynajmniej ja niczego takiego nie kojarzę. Autor nie zmienił koncepcji historii – kreska jest taka sama, wyróżnia ją ta sama dynamiczność, barwa, kształty, jedynie kolory są nieco żywsze i pojawia się więcej zieleni. Jednocześnie nie brakuje tutaj symboli, które nie tylko dają szerokie pole do interpretacji ale również pobudzają wyobraźnię. Bo tak naprawdę tekstu jest niewiele. Historię opowiadają ilustracje – słowa są tylko ich uzupełnieniem.  Sama fabuła została dokładnie przemyślana. Rozpoczyna się w momencie zakończenia poprzedniej części co daje odczucie kontynuacji serii a tym samym podróży z naszymi bohaterami. Ponadto autor nie podaje na tacy gotowego rozwiązania a stopniowo budując napięcie, podsuwa czytelnikowi pewne wskazówki, stopniowo i powoli odsłaniając kolejne elementy układanko. Tym samym nie ma tutaj miejsca na nudę, zmęczenie czy powielanie schematów – pojawia się niepewność, tajemnica, nutka adrenaliny. W głowie rodzi się pytanie „Czy poszczególne elementy wystarczą aby rozwiązać zagadkę i ułożyć tę układankę?”  Nie brakuje również przesłania – to nadal opowieść o sile przyjaźni, walce z przeciwnościami losu i dążeniu do celu. Nadal przestrzega przed ludzką głupotą nie tylko w postępowaniu wobec otaczającego świata i przyrody ale również ludzi, których spotykamy na drodze. Z jednej strony dostarcza rozrywki a z drugiej uczy doceniania tego co mamy i zwrócenia uwagi na piękno, które nas otacza. Na koniec mam jako ciekawostkę powiem Wam, że prawa do serii zostały sprzedane do Francji, a na jej podstawie powstaje właśnie animowany serial.  Jak już wspomniałam wpis nie ma na celu stawiania komiksów i powieści graficznych ponad inne gatunki literackie. Świat literatury jest piękny – nie ma podziału na „lepszych” i „gorszych” – każda książka, z każdego gatunku jeśli została dobrze napisana może przynieść korzyści (chociaż moje wątpliwości budzą erotyki) ale również rozczarować.
Oczywiście trafiają się lepsze i gorsze pozycje – takie, które ani nie bawią ani nie uczą i nie skłaniają do refleksji a rozczarowują lub wzbudzają irytację. Jednak znajdziemy je nie tylko wśród komiksów i picturebooków ale również literaturze pięknej, obyczajowej, faktu, naukowej… Autorzy są różni, mają różne wizje i różne są nasze upodobania i oczekiwania. Nie powinniśmy pakować wszystkich książek do jednego worka.   Tym wpisem chciałam jednie zwrócić Waszą uwagę na te gatunki – pokazać, że mogą być ciekawe i dostarczać nie tylko rozrywki: bawić i uczyć… bawić ucząc i ucząc bawić. Warto dać im szansę, ponieważ można zostać pozytywnie zaskoczonym. Sama mimo wszystko najczęściej sięgam po powieści pisane ale pozostałym gatunkom nie mówię „NIE” – jestem otwarta i daje im szanse, w szczególności jeśli jakaś pozycja zwróci na siebie moją uwagę 🙂

LISTA PICTUREBOOKÓW / DLA DOROSŁYCH RÓWNIEŻ
Zgubiona dusza – Olga Tokarczuk, Joanna Concejo
Kiedy dojrzeją porzeczki – Joanna Concejo
Przybysz – Shaun Tan
Regulamin na lato – Shan Tan
Opowieści z najdlaszych przedmieść – Shan Tan
Wilki z Nowego meksyku – William Grill
Wyprawa Shackletona – William Grill